Wat betekent de val van het kabinet voor de culturele sector?

Drie dingen die jij moet weten

Het kabinet-Rutte IV is gevallen. Op 22 november zijn er nieuwe Tweede Kamerverkiezingen. Tot die tijd regeert het kabinet in demissionaire status. Dat betekent dat het kabinet lopende zaken afhandelt en geen grote initiatieven meer neemt, tenzij de Tweede Kamer daarvoor toestemming geeft. Deze politieke ontwikkelingen hebben gevolgen voor de cultuursector. Dit zijn de drie belangrijkste punten die jij moet weten. 

1. Vertraging  

De val van het kabinet kan leiden tot vertraging van belangrijke (wets)wijzingen die te maken hebben met de arbeidsmarkt. Dat geldt voor wijzigingen die op de langere termijn zouden worden doorgevoerd, zoals het verbieden van nulurencontracten en een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers.  

Ook wetgeving die op de korte termijn behandeld zou worden dreigt vertraging op te lopen, zoals de nieuwe wet op auteurscontractenrecht. Deze wet moet makers en uitvoerende kunstenaars beter beschermen tegen machtige marktpartijen.

2. Onzekerheid 

Het is onzeker hoe het verder gaat met belangrijke onderwerpen zoals de btw-verhoging, de tekorten in het Gemeentefonds en de invoering van Fair Pay. De Creatieve Coalitie knokt ervoor om de btw-verhoging van tafel te krijgen. Het ministerie van Financiën wil het btw-tarief voor de culturele sector verhogen van 9% naar 21%, maar dit plan stuit op verzet van coalitiepartij D66. Nu het kabinet is gevallen, is het onduidelijk of dit plan nog doorgaat of niet. Ook de tekorten in het Gemeentefonds, waaruit gemeenten onder andere cultuur financieren, zijn een bron van onzekerheid. Dit fonds zal kampen met miljarden tekorten in 2026. De cultuursector is voor ongeveer 60% afhankelijk van gemeentelijke financiering. 

De invoering van Fair Pay als verplichting voor BIS-instellingen en rijkscultuurfondsen loopt minder gevaar, omdat de Tweede Kamer hier al over heeft gedebatteerd. Bovendien moeten instellingen al vanaf december een BIS-aanvraag indienen.

3. Risico’s of kansen

Een nieuw kabinet en een nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer brengen risico’s en kansen met zich mee. Het risico bestaat dat een nieuw kabinet minder geld of aandacht heeft voor cultuur dan het huidige kabinet, dat jaarlijks 170 miljoen extra investeert in de sector. Ook bestaat het risico dat een nieuw kabinet minder affiniteit heeft met de sector dan demissionair staatssecretaris Gunay Uslu (media & cultuur). Zij heeft goede stappen gezet om de bestaanszekerheid van werkenden in de sector te verbeteren. Tevens kan het verhogen van het btw-tarief opnieuw terugkomen op de onderhandelingstafel van een nieuw kabinet. Het btw-tarief in de culturele en creatieve sector zit in de gevarenzone omdat het veel geld oplevert voor de staatskas: tot wel 1 miljard euro. 

Waar er risico’s zijn, bestaan er natuurlijk ook kansen. Partijen kunnen in een nieuw regeerakkoord ook afspreken méér te investeren in de culturele en creatieve sector. Ook biedt een nieuw regeerakkoord de kans om betere afspraken te maken over het verdienvermogen van de sector, de algehele bestaanszekerheid en leven lang ontwikkelen.

Hoe de hazen lopen, hangt mede af van de verkiezingsuitslag op 22 november.