Monitor cultuursector: arbeidsmarkt- en zzp-beleid bron van onrust formatie
Professionals in de culturele en creatieve sector maken zich zorgen over het arbeidsmarkt- en zzp-beleid in een mogelijk aanstaand regeerakkoord. Dit komt naar voren uit de Monitor van De Creatieve Coalitie. Er heerst onzekerheid of deze cruciale thema’s voldoende grondig zijn besproken tijdens de formatieonderhandelingen. Met meer dan 300.000 werkenden levert de sector een substantiële bijdrage aan de Nederlandse werkgelegenheid, die meer dan 4% van het totaal uitmaakt.
De informateurs, Van Zwol en Dijkgraaf, dienen uiterlijk woensdagavond 15 mei hun eindverslag aan de Tweede Kamer te presenteren, ongeacht of er een regeerakkoord ligt. Indien er een akkoord bereikt is, zal het resultaat morgenochtend aan de Tweede Kamerfracties van de vier partijen (PVV, VVD, NSC en BBB) voorgelegd worden. Dit zorgt ervoor dat alle betrokken Kamerleden op de hoogte zijn van de inhoud waar hun partij zich aan committeert.
Meer dan dertig beroepsorganisaties, netwerken en vakbonden uit de culturele en creatieve sector hebben de Monitor ingevuld. Van de respondenten is 42% ‘bezorgd’ over het zzp-beleid in het toekomstige regeerakkoord. Bijna een derde (29%) is zelfs ‘zeer bezorgd’. De respondenten vertegenwoordigen onder meer muzikanten, filmmakers, kunstenaars, ontwerpers en dansers. Meer dan de helft van deze professionals is werkzaam als zzp’er.
Ongelooflijke impact, ondanks knelpunten
Er bestaat bezorgdheid dat de knelpunten van professionals niet grondig genoeg zijn aangepakt tijdens de onderhandelingen. Geen van deze thema’s werd opgenomen in de tienpuntenagenda van de voormalige informateur Kim Putters. De professionals in de sector maken, ondanks beperkte middelen van het Rijk, een ‘ongelooflijke impact’.
Zorgpunten zijn onder andere het realiseren van eerlijke tarieven in de sector (Fair Pay), de betaalbaarheid van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, de Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties (VBAR) en het behoud van het lage btw-tarief van 9%.
De arbeidsmarktpositie van culturele en creatieve professionals is een andere bron van zorg. Maar liefst 32% is ‘zeer bezorgd’ over hun inkomen en arbeidsmarktpositie, en nog eens 55% van de respondenten heeft ‘zorgen’. De coronacrisis heeft al een zware tol geëist, waarbij velen op hun reserves hebben moeten interen. Daarnaast blijven de tarieven van zzp’ers achter bij die in andere sectoren.
Vergeet kunstmatige intelligentie niet
Om de arbeidsmarktpositie en het inkomen van deze professionals te verbeteren, zijn ambitieuze maatregelen nodig. De Creatieve Coalitie pleit onder andere voor Fair Pay als strikte norm in alle lagen van de sector, stimuleringsregelingen voor zzp’ers en voor verplichte afdrachten door grote online exploitanten over de omzet die zij genereren.
Ook kunstmatige intelligentie vorm een grote bron van zorg. Beroepsorganisatie Samen1Stem benadrukt dat de formerende partijen zich over A.I. goed moeten laten informeren. “A.I. is een zeer belangrijke bron van zorg voor alle stemacteurs. De Europese overheid werkt aan regelgeving met betrekking tot A.I., maar dat moet straks door de Tweede Kamer. Een nieuw kabinet moet zo snel mogelijk zorgen over A.I. vertalen naar concrete regels voor Nederland."
‘Veel om trots op te zijn’
Thomas Drissen, directeur van De Creatieve Coalitie, benadrukt: “De feiten spreken voor zich. Elke baan in de kunst- en cultuursector creëert 1,37 extra banen in de bredere economie. Onze sector draagt voor meer dan 3% bij aan het bruto binnenlands product. Het werk van al deze professionals bevordert ons innovatievermogen, stimuleert de gezondheid en draagt bij aan maatschappelijke uitdagingen. De creatieve en culturele sector is bovendien essentieel voor het cultiveren van de Nederlandse identiteit. We hebben als sector veel om trots op te zijn en die boodschap moeten we uitdragen.”
De Creatieve Coalitie Monitor 2024 werd gedurende de maand april ingevuld. Van de 42 organisaties die zijn aangesloten bij De Creatieve Coalitie vulden 31 organisaties de Monitor in. Deze organisaties vertegenwoordigen circa 39.000 werkenden uit de sector. De respondenten bestaan uit bestuurders, directie of betaalde krachten van deze organisaties.