Opinie: Nieuwe coalitie bezuinigt juist op hetgeen zo hard nodig is
Moeilijk hè? Om niet ontzettend cynisch te worden? Ik neem aan dat iedereen het nieuws heeft gelezen, maar voor wie nog zweeft in heerlijke onwetendheid: de PVV, VVD, NSC en BBB hebben een coalitieakkoord bereikt en hun plannen bekendgemaakt. Het is ongeveer wat je verwacht.
De column die ik in eerste instantie wilde schrijven ging over kunst maken, en hoe dat voor mij altijd heeft gevoeld als een zacht samenzijn.
Mijn schrijfcarrière is begonnen op de middelbare school. Ik was dertien en vond mezelf heel bijzonder. Ik wist al dat ik niet hetero was, ik hield van rockmuziek, had een slokje bier geproefd en met mijn twee beste vrienden klom ik in de pauze altijd in een boom op het schoolplein. Het was een lage maar dikbebladerde boom, met een paar goede Y-splitsingen in de takken om op te zitten. De schaduwen van de jonge blaadjes dwarrelden over onze vettige gezichten, onze strakke zwarte broeken en bandshirts als confetti. Van één band waren we zo fan dat we verhalen voor elkaar verzonnen – over hoe we de bandleden zouden ontmoeten, per ongeluk bij een pinautomaat op het Leidseplein, hoe we mee zouden mogen in de tourbus. Mijn verhalen waren voor ons, voor fantasie en vrienden, en gaandeweg werd ik zo verliefd op schrijven en lezen dat ik vergat fan te blijven van de band.
De eerste keer dat ik een tekst voor mocht lezen op een podium was ik doodzenuwachtig, maar toen ik eenmaal doorhad wat er gebeurde, viel er een plafond kapot. Ik was daar, de mensen waren daar, en ik kon iets zeggen waardoor we allemaal ergens anders waren. Ik heb nooit alleen voor mezelf geschreven. Ik weet niet hoe dat moet. Ik schrijf om samen te zijn, een plek te bedenken die ik mag delen. Jullie zaten net allemaal met mij in die boom op het schoolplein eind jaren nul, toch? Fijn hè? Beter dan het hier en nu. Mei 2024.
Niet dat ik voor escapisme wil spreken. Het kan soms helpen, maar dat is niet wat ik bedoel als ik zeg dat ik kunst zie als manier om samen te zijn. Andermans kunst zien is andermans wereld zien, en voor zolang het duurt onderdeel van die wereld zijn. Door Voskuil kan ik meelachen om bureaucratie. Door Simone Atangana Bekono ben ik een Kameroens-Nederlandse tiener in een te klein dorp. Door Annie M.G. Schmidt kan ik met dieren praten, door Lisa Weeda sta ik middenin een Oekraïens graanveld.
Door Annie M.G. Schmidt kan ik met dieren praten, door Lisa Weeda sta ik middenin een Oekraïens graanveld.
Er gebeurt veel, nu. Vandaag. De afgelopen week, maand, het afgelopen jaar. Zo veel dat ik er soms niet meer naar kan kijken. Het vraagt haast een bovennatuurlijke gave om met elke onrechtvaardigheid die er op dit moment bestaat, begaan te zijn. Maar ik wil niets ontkennen. Het is op z’n minst mijn taak me te proberen in te leven. Iedereen, wie het ook is, hoe het ook jeukt en tegen mijn haren instrijkt, proberen te begrijpen. Dat is het minste wat we voor elkaar kunnen doen. En kunst maakt dat mogelijk.
Deze coalitie – niet de Creatieve, maar die in het nieuws – heeft denk ik een gebrek aan kunst. Ze hebben zich ingeleefd alleen in zichzelf en de mensen die het meest op hen lijken, vergeet de families van zij die vluchten omdat er letterlijk bommen op hun huizen vallen – de halflege kommen op hun eettafels onder het gruis – vergeet in het geheel maar gewoon wat er gebeurt in Palestina – het is druk hier en we willen lekker hard over de snelweg.
Bovendien bezuinigen ze waarschijnlijk juist op dat wat er zo hard nodig is nu: een manier om samen te zijn, ongeacht wie dat ‘samen’ allemaal is. Het wordt, als deze plannen doorgaan, moeilijker zowel om kunst te ervaren als om er een goede boterham mee te verdienen. ‘Kunst is een elitehobby,’ hoor ik al een paar jaar, maar als rechts niet wil dat het dat is, waarom maken ze dat er dan van?
Bovendien bezuinigen ze waarschijnlijk juist op dat wat er zo hard nodig is nu: een manier om samen te zijn, ongeacht wie dat ‘samen’ allemaal is.
Het is zo belangrijk dat er niet alleen verhalen van rijke linkse witte mensen zijn – die begrijpen elkaar al goed genoeg. Ik wil verhalen van iedereen, over iedereen. Want ik wil iedereen kunnen leren kennen. Laten we daarvoor proberen te blijven zorgen. Wij kunnen dat. Wij kunnen luisteren. Wij kunnen zacht blijven, niet cynisch worden, alsjeblieft niet cynisch worden, maar mooie dingen maken, ervoor zorgen dat anderen mooie dingen kunnen maken, en dat wie dat het meest nodig heeft de kans krijgt het te zien.
Nicole Kaandorp (Boedapest, 1997) schrijft korte verhalen en podiumpoëzie, maakte muziek, en organiseert literaire programma’s. Haar verhalen verschenen in o.a. de Volkskrant en de NRC. In 2023 won ze het NK Poetry Slam.
Deze column werd opgedragen tijdens de Algemene Ledenvergadering van De Creatieve Coalitie op donderdag 16 mei 2024. Deze column is tekstueel aangepast t.b.v. online publicatie.
Foto © Koosje Koolbergen voor Het Parool
